Wybuch pandemii koronawirusa spowodował całkowitą zmianę dotychczasowego trybu życia ludzi. Dotyczy to zarówno życia prywatnego, ze względu na wprowadzone obostrzenia, a także sfery zawodowej. Wiele gałęzi biznesu musiało drastycznie zmienić swój sposób działania, aby dalej funkcjonować i jednocześnie nie narażać klientów na niebezpieczeństwo. Ta sytuacja dotyka także sektor szkoleń BHP oraz podmiotów leczniczych. Jak wyglądają szkolenie BHP i badania lekarskie w trakcie pandemii COVID-19?

Szkolenia BHP w dobie koronawirusa

Do marca 2020 roku zdecydowana większość szkoleń BHP odbywała się w siedzibie pracodawcy, gdzie pracownik przed przystąpieniem do obowiązków musiał poznać zasady BHP i BHS. Jest to obowiązek pracodawcy, który bezwzględnie musi zostać spełniony – zgodnie z art. 2373 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – kodeks pracy, pracownik nie może rozpocząć swojej działalności, jeśli nie posiada wiedzy odnośnie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Naturalnym problemem w przypadku pandemii COVID-19 jest wykonanie takiego szkolenia w formie stacjonarnej. Minimalizowanie kontaktów międzyludzkich, poprzez przechodzenie na formę pracy zdalnej lub ograniczanie liczby pracowników przebywających w jednocześnie na terenie firmy wyklucza możliwość przeprowadzenia szkolenia w tradycyjnej formie, tym bardziej, że często odbywały się one w kilkuosobowych grupach. Jedynym słusznym krokiem, który ostatecznie wprowadzono, było czasowe umożliwienie organizowania szkoleń BHP w formie elektronicznej. Zaleca się, aby szkolenia były przeprowadzane w formie wideokonferencji, na której kursant ma możliwość brania udziału w aktywnej dyskusji, zadawania pytań prowadzącym oraz uzyskania oceny z całego kursu.

Szkolenia BHP w formie zdalnej i stacjonarnej

Nie wszyscy pracodawcy mogą jednak zaproponować nowym pracownikom szkolenie BHP w formie zdalnej. Z wiadomych przyczyn, w przypadku pewnych grup zawodowych tylko szkolenie w formie stacjonarnej jest uznawane nadal za wiążące. Te grupy to:

– pracownicy zatrudniani na stanowisku robotniczym;
– pracownicy zatrudniani na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników niebezpiecznych;
– pracownicy przenoszeni na stanowiska, o których mowa w pkt. 1 i 2;
– uczniowie odbywających praktyczną naukę zawodu oraz studenci odbywający praktykę studencką.

Przepisy regulują także kwestię okresowych szkoleń BHP, które również są obowiązkowe. Jeśli data wykonania kolejnego badania wypada w czasie trwania stanu epidemii lub 30 dni po jego zakończeniu, termin wykonania badań wydłuża się automatycznie o 60 dni.

Medycyna pracy – badania lekarskie w czasie pandemii

Drugą istotną kwestią jest sytuacja związana ze wstępnymi, okresowymi oraz kontrolnymi badaniami lekarskimi z zakresu medycyny pracy. Ze względu na pandemię, wykonywanie tego typu badań nie jest tak oczywiste, jak jeszcze ubiegłym roku. Ustawodawcy zdecydowali więc, że konieczny jest kompromis i czasowe zwolnienie niektórych pracowników z obowiązku wykonywania badań. Dotyczy to badań okresowych, które mogą zostać przesunięte na termin aktualnie nieokreślony, po spadku liczby zachorowań i zniesieniu części obostrzeń. Wykonanie badań wstępnych oraz kontrolnych jest jednak nadal wymagane.

Co ciekawe, istnieje także możliwość przeprowadzania badania medycyny pracy i wydanie orzeczenia w formie zdalnej. Zostało to uwzględnione w komunikacie Ministerstwa Zdrowia, które to wynika art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o wykonywaniu zawodu lekarza i lekarza dentysty, zgodnie z którym “lekarz może udzielać świadczeń zdrowotnych, w tym badać stan zdrowia i wydawać orzeczenia lekarskie, za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności”.

Badania lekarskie i szkolenia w czasie pandemii COVID-19

Pandemia poważnie zaburzyła wypracowany model wykonywania badań lekarskich i szkoleń BHP. Szkolenia BHP można przeprowadzać w formie zdalnej, a stacjonarnie także jest to możliwe, choć z wymogiem zachowania ścisłych restrykcji. Badania lekarskie to jednak temat trudniejszy – służba zdrowia boryka się z problemami związanymi z drastycznie rosnącą liczbą zachorowań i nie wiadomo, na jakie kroki w tym zakresie zdecydują się ustawodawcy w najbliższych miesiącach.

Zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom jest jednym z najważniejszych obowiązków pracodawcy. To duża odpowiedzialność, szczególnie w branżach, w których ryzyko wystąpienia wypadku jest wyższe – dotyczy to głównie pracowników fizycznych. W przepisach prawa ustalono więc, że pracownicy muszą być wyposażeni w środki ochrony indywidualnej, które mają chronić ich zdrowie i życie.

Środki ochrony indywidualnej – czym są?

Środki ochrony indywidualnej, inaczej nazywane także jako ŚOI mają na celu ochronę pracownika przed wszelkimi zagrożeniami, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo pracownika. Środki ochrony indywidualnej są wymagane ze względu na przepisy BHP, do których przestrzegania zobowiązani są zarówno pracodawcy, jak i sami pracownicy. O tym, czym jest indywidualne wyposażenie ochronne informuje dyrektywa 89/656/EWG. Zgodnie z jej zapisami, pojęcie środków ochrony indywidualnej oznacza każdy sprzęt przeznaczony do używania lub noszenia przez pracownika w celu jego ochrony przed zagrożeniami, zarówno przed czynnikami niebezpiecznymi jak i szkodliwymi, jak również wszelkie wyposażenie dodatkowe użyte w tym celu.

Rodzaje środków ochrony indywidualnej

ŚOI to pojęcie dość szerokie, obejmujące kilka grup odzieży i narzędzi wykorzystywanych do zabezpieczenia zdrowia pracowników. Jak dzielimy środki ochrony indywidualnej? Najczęściej stosowany podział opiera się na zbiorach:

• odzież ochronna – ochraniacze brzucha czy klatki piersiowej;
• środki ochrony kończyn – obuwie ochronne, ochraniacze stóp, kolan, łokci czy dłoni;
• środki ochrony twarzy i oczu – okulary ochronne, maski, przyłbice;
• środki ochrony głowy – hełmy;
• środki ochrony słuchu – stopery, nauszniki;
• środki ochrony układu oddechowego – maski ochronne, maski przeciwpyłowe;
• środki całkowicie izolujące – kombinezony gazoszczelne;
• środki ochrony w pracach wysokościowych – pasy bezpieczeństwa, liny, kaski.

Do ŚOI zaliczamy także m.in. wymienne składniki środków, takie jak filtry, a także wyposażenie składające się z kilku elementów, które mają za cel chronić pracownika przed zagrożeniami. Środkami ochrony indywidualnej nie są za to mundury, wyposażenie służb ratowniczych czy wyposażenie sportowe.

Dobór ŚOI

Prawidłowe dobranie środków ochrony indywidualnej i ich wykorzystywanie to obowiązki pracodawcy. Ustala on w danym zakładzie pracy po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, które ŚOI są niezbędne do wykorzystania. Niejednokrotnie jest to zadanie trudne, ponieważ nie są to tylko tak oczywiste elementy ochrony jak kask czy buty ochronne, ale także ochraniacze brzucha czy pasy bezpieczeństwa. Jeśli pracodawca chce outsourcować zadanie doboru środków ochrony indywidualnej do specjalistycznej firmy, może zamówić audyt.

Co jest istotne przy dobieraniu środków ochrony indywidualnej:

• czynności, jakie wykonuje pracownik;
• natężenie czynników niebezpiecznych;
• narażone części ciała w trakcie wykonywania obowiązków;
• pozycja przyjmowana podczas pracy;
• stopień uciążliwości pracy.

Dokładne informacje o metodyce doboru ŚOI można znaleźć w kodeksie pracy oraz Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650).

Kiedy stosować środki ochrony indywidualnej?

To zagadnienie także regulują przepisy. ŚOI muszą być zastosowane w każdym przypadku, gdy istnieją przesłanki zagrożenia zdrowia lub życia pracownika w trakcie wykonywanych obowiązków. Jeśli środki ochrony zbiorowej czy odpowiednia organizacja pracy nie wystarczają do zapewnienia bezpieczeństwa, wówczas konieczne jest zastosowanie środków ochrony indywidualnej.

Pracodawca jest zobowiązany do nieodpłatnego dostarczenia pracownikowi ŚOI, natomiast sam pracownik jest zobligowany do do używania sprzętu zgodnie z jego przeznaczeniem. Kontrola bezpieczeństwa pracy to jednak wciąż obowiązek pracodawcy, który ponosi odpowiedzialność za zdarzenia w miejscu pracy. Odpowiednie wykorzystywanie ŚOI już niejednokrotnie uratowało życie, dlatego konieczne jest sumienne ich użytkowanie.

Ekologia a ubrania – czy kupując odzież roboczą lub ubrania dla pracowników powinniśmy kierować się także dbałością o nasze środowisko? Odpowiedź brzmi tak – dzięki temu nie tylko sprawiamy, że świat wokół nas staje się lepszy, ale także zyskujemy produkty lepszej jakości. Ekologiczne ubrania to nie tylko te wytworzone z niestandardowych materiałów, takich jak odpady recyklingowe, ale też po prostu odzież produkowana z zachowaniem podstawowych wymogów społecznych, ekonomicznych i ekologicznych.

Jak dowiedzieć się, czy dana odzież jest ekologiczna?

Temat odzieży wytwarzanej w warunkach przyjaznych środowisku jest w ostatnich latach coraz popularniejszy. Dla osób zainteresowanych kupnem produktów ekologicznych, wyznacznikiem jakości mogą być informacje zawarte na metkach ubrań. Znajdują się na nich m.in. certyfikaty dotyczące dwóch kategorii: procesu tworzenia ubrań oraz materiałów, z których zostały one wyprodukowane. Aby ubranie mogło zostać uznane za ekologiczne, musi spełnić szereg warunków, za które otrzymuje dany certyfikat. Najpopularniejszymi certyfikatami są:

• EU ECOLABEL – przyznawany przez Komisję Europejską m.in. za zastosowanie nietoksycznych surowców czy wykonanie procesu produkcji nie łamiąc zasad dotyczących ekologii;
• GOTS (Global Organic Textile Standard) – odznaczenie wyróżniające nie tylko proces produkcji, ale także warunki pracownicze, jakie stwarza firma. Aby uzyskać ten certyfikat, przedsiębiorstwo musi wykazać się dbałością o pracowników i poszanowaniem zasad BHP;
• OCS (Organic Content Standard) – dotyczy surowców, z których odzież została wyprodukowana. Przynajmniej 95% certyfikowanych i organicznych surowców musi zostać użyte w procesie produkcyjnym, aby na metce ubrania mogło pojawić się oznaczenie OCS.

Materiały przyjazne środowisku – to również ma znaczenie!

Nie tak dawno jedna z marek odzieżowych zasłynęła kolekcją ubrań, które zostały wykonane z materiałów recyklingowych. W internecie bez trudności można znaleźć także T-shirty wykonane z… odpadów po plastikowych butelkach. Tego typu akcje mają zwrócić uwagę na problem zanieczyszczenia środowiska, ale oczywiście nie zachęcamy za wszelką cenę do noszenia tego typu ubrań. Zwykle są one znacznie droższe niż standardowa odzież ze względu na zainteresowanie, jakim się cieszą.

Ekologiczna odzież to nie tylko koszulki z materiałów recyklingowych. Do grona materiałów przyjaznych środowisku zaliczamy m.in. bawełnę organiczną, która jest wykorzystywana jako materiał zamienny dla bawełny tradycyjnej. Bawełna organiczna pochodzi z niemodyfikowanych genetycznie nasion oraz upraw, na których nie stosuje się środków chemicznych. Innym przykładem jest popularny len – biodegradowalny materiał, do którego uprawy wykorzystuje się mniej pestycydów i wody niż w przypadku sztucznych odpowiedników. Inną zaletą lnu jest także jego ponadprzeciętna wytrzymałość, co w przypadku ubrań jest kluczową cechą.

Korzyści z użytkowania ubrań przyjaznych środowisku

Pośrednio odpowiedzi na to pytanie udzieliliśmy już pod koniec poprzedniego akapitu. Cechą wyróżniającą odzież ekologiczną jest nie tylko jej przyjazność dla środowiska, ale również jakość wykonania. Podczas całego procesu wytwarzania tego typu odzieży, począwszy od uprawy roślin z których jest wykonywana, szczególną uwagę zwraca się na właściwości tworzonego materiału. Jako jedną z ważniejszych cech należy wymienić antyalergiczność – istotna szczególnie dla osób borykających się z problemami skórnymi. Odzież z materiałów przyjaznych środowisku jest ponadto trwalsza, ma wyższą przepuszczalność powietrza i mniej się w niej pocimy. Noszenie jej jest więc nie tylko korzyścią dla środowiska, ale także dla nas.

Czy warto kupować odzież ekologiczną? Warto!

Kupując ubrania dla siebie czy też swoich pracowników, starajmy się wybierać produkty najlepszej jakości. Cena, choć ważna, nie musi być jedynym wyznacznikiem – czasem lepiej zaopatrzyć się w trwały T-shirt z bawełny organicznej niż w jego sztuczny odpowiednik, który po kilku praniach straci swoje właściwości, a w dodatku nie jest wykonany z materiałów przyjaznych naszemu środowisku.

Za nami bardzo intensywny czas. Choć pandemia koronawirusa wciąż trwa, nastroje społeczne są dużo lepsze niż jeszcze kilka miesięcy temu. Oczywiście to nie znaczy, że nie trzeba już zachowywać szczególnych środków ostrożności – wręcz przeciwnie! Większość z nas przyzwyczaiła się już jednak do konieczności noszenia maseczek ochronnych, które są wymagane w miejscach publicznych. Wprowadzenie obowiązku zakrywania twarzy i nosa spowodowało, że dla takich firm jak AB-Partners był to bardzo wymagający czas – w końcu od wielu lat handlujemy już środkami ochrony osobistej, ale z takim popytem nie spotkaliśmy się jeszcze nigdy. Co jednak najważniejsze, nie próbowaliśmy się bogacić na ludzkiej tragedii, aby pozostać uczciwym dla naszych klientów.

Od czego się zaczęło – czyli początki pandemii

Wprowadzenie konieczności noszenia maseczek ochronnych sprawiło, że firmy sprzedające środki ochrony indywidualnej niespodziewanie zostały zasypane falą klientów. Gdy skończyły się maseczki jednorazowe, ludzie zaczęli szukać każdego rodzaju masek ochronnych, a także rękawic. Środki ochrony indywidualnej stały się wręcz produktem pierwszej potrzeby.

Nie tylko pojedyncze osoby kupowały maseczki dla siebie i swoich rodzin. Duże firmy produkcyjne, aby móc w ogóle funkcjonować w czasie pandemii, musiały dokonywać hurtowych zakupów ŚOI. Ich zamówienia były ogromne, zdecydowanie większe i częstsze niż zazwyczaj, ale był to jedyny sposób na utrzymanie firm przy życiu – kilkutygodniowy przestój w produkcji i tak spowodował bardzo poważne straty. Każdy pracownik musiał więc być odpowiednio zabezpieczony przez firmę, aby móc pracować.

Nie tylko maseczki i rękawice ochronne, ale także inne produkty nagle zaczęły być masowo pożądane – okulary ochronne, kombinezony, półmaski… Bardzo szybko okazało się, że popyt kilkukrotnie przebija podaż – każdy potrzebował, więc kupowano środki ochrony osobistej na zapas, co szybko wyczerpało stany magazynowe. Cena za maseczki poszybowała kilkakrotnie w górę, zaczęła się sprzedaż spekulacyjna.

Maski ochronne – najlepszy biznes w czasie pandemii

Obserwujący sytuację ludzie szukający pomysłu na biznes bardzo szybko zauważyli, że środki ochrony osobistej są prawdziwą żyłą złota. Nie brakowało firm i osób, które celowo jeszcze gdy towar znajdował się w sklepach wykupili go, a w momencie deficytu zaczęli sprzedawać po zawyżonych cenach. Sprzedaż przeniosła się do internetu i tam też odbywała się prawdziwa walka o maseczki.

Wystarczy tylko wspomnieć, że Google i Facebook widząc co dzieje się na tym rynku, zakazali całkowicie reklamowania środków ochrony indywidualnej – nie można było opublikować żadnej reklamy, która zawierała grafiki lub słowa o zbliżonej tematyce. Oczywiście kreatywni sprzedawcy i tak znajdowali sposoby na promocję swoich deficytowych towarów, ale opisujemy tą sytuację aby pokazać cały proceder – nawet wielkie korporacje uznały, że nie można dopuścić do dalszego rozwoju sprzedawania ŚOI po zawyżonych cenach.

Działania AB-Partners – czyli uczciwość wobec naszych klientów

Jako AB-Partners mogliśmy tą sytuację wykorzystać, aby faktycznie znacząco zwiększyć swoje zyski – ale nie zrobiliśmy tego. Po pierwsze dlatego, że jesteśmy na rynku już od wielu lat, staramy się być z naszymi partnerami biznesowymi w jak najlepszych relacjach i możliwość szybkiego wzbogacenia się ich kosztem była dla nas nieakceptowalna. A po drugie, jedną z najważniejszych wartości dla naszej firmy jest uczciwość – wykonujemy audyty, pełnimy funkcję doradczą dla klientów i w polityce AB-Partners nie ma miejsca na nieetyczne działania.

Dla naszych klientów od lat prowadzimy monitoring cen środków ochrony indywidualnej. Jeszcze przed pandemią każdy mógł zwrócić się do nas z prośbą o przygotowanie najkorzystniejszej oferty ŚOI. Klienci pytali o ceny masek czy rękawic ochronnych, a my sprawdzaliśmy, ile jest dostępnych i w jakich cenach – teraz też jest taka możliwość. Nie powstaliśmy w czasach COVID-19, tylko dużo wcześniej, a nasza działalność na pewno nie skończy się wraz z końcem pandemii. Nie prowadzimy sprzedaży spekulacyjnej i chcemy być uczciwi wobec swoich klientów, bo dla nas od szybkiego zysku ważniejsze jest budowanie długotrwałych relacji z partnerami, którzy mogą liczyć na nasze wsparcie.

Jak cię widzą, tak Cię piszą – to stare, polskie przysłowie jest szczególnie prawdziwe w dzisiejszych czasach. Jesteśmy oceniani na podstawie naszej twarzy, sylwetki, sposobu chodzenia czy też ubrań, które nosimy. Dotyczy to także odzieży firmowej dla pracowników, którzy są swego rodzaju wizytówką firmy. Jakie znaczenie ma więc odzież dla pracowników?

Autoprezentacja – czyli co ludzie myślą, gdy nas zobaczą?

Czy tego chcemy, czy nie, jesteśmy ciągle oceniani przez innych ludzi. Na podstawie naszego wyglądu tworzy się w ich głowach wyobrażenie naszego charakteru czy stylu życia. Te osądy mogą być nietrafione lub krzywdzące, ale nie znając dobrze innego człowieka możemy oceniać go tylko obserwując jego prezencję.

Każdy z nas działa w ten sposób i na podstawie wyglądu zewnętrznego dokonuje oceny innego człowieka. Gdy widzimy piękną kobietę w modnej sukience, która pewnym krokiem idzie przed siebie, od razu myślimy o niej jako o osobie zasługującej na naszą uwagę. Z kolei widok zgarbionego młodego mężczyzny, w spodniach o zbyt dużym rozmiarze i poszarpanej bluzie nie wzbudza w nas pozytywnych emocji – większość z nas przypisze mu od razu wiele negatywnych cech. To właśnie jest autoprezentacja – sposób, w jaki prezentujemy się innym ludziom, nasz ubiór i postawa determinuje ich myślenie o nas. Najważniejsze jest pierwsze wrażenie, które potrafi bardzo wpłynąć na to, czy kogoś polubimy, czy uznamy za nieatrakcyjnego.

Wizerunek pracownika – obraz całej firmy

Dokładnie w ten sam sposób funkcjonuje to w przypadku firm i kontaktów na linii klient – pracownik. Nie muszą to być nawet kontakty bezpośrednie, takie jak rozmowy i negocjacje, ale sam widok pracowników, ich standard pracy czy wygląd. Pracownik jest więc wizytówką firmy, a klient wyciąga wnioski o całym przedsiębiorstwie na podstawie swoich odczuć wobec danego pracownika. Łatwo to przedstawić na przykładzie zachowania – jeśli przyjedziemy do serwisu samochodowego i dwóch pracowników będzie dla nas niemiłych, prawdopodobnie w rozmowie z przyjacielem stwierdzimy, że pracują tam nieprzyjemni ludzie. Być może firma zatrudnia 50 osób, którzy zachowują się inaczej, my jednak tego nie wiemy i wyciągniemy wnioski z zachowania tylko dwóch z nich.

Podobnie jest z wyglądem pracowników, który również podświadomie oceniamy. Nie bez powodu w korporacjach czy restauracjach obowiązuje określony dress code, mający wywoływać wśród klientów pozytywne odczucia. Prawnicy kancelarii noszą garnitury, aby podkreślić swoją pozycję oraz wzbudzać zaufanie, a pracownicy dużych sklepów uniformy, które kolorystyką często nawiązują do logo firmy.

Czy odzież dla pracowników ma znaczenie?

Na przestrzeni lat zostało wykonanych wiele badań, których wyniki jednoznacznie wskazują, że ubiór pracownika bardzo silnie oddziałuje na klientów. Na podstawie ich wizerunku konsumenci często oceniają całe przedsiębiorstwo lub jego konkretny oddział, pracownicy są więc prawdziwymi ambasadorami marki. O ile jest to dość oczywiste w korporacjach czy firmach z branży finansowej, to w branżach związanych z pracą fizyczną, takich jak budownictwo lub usługi montażowe, wciąż dużo mniej uwagi poświęca się wyglądowi zatrudnionych osób. To błąd – choć wizualna prezentacja pracowników nie jest ważniejsza niż ich umiejętności czy bezpieczeństwo, warto zadbać o ich ubrania.

W pracy fizycznej najważniejszą funkcją odzieży jest ochrona przed potencjalnymi zagrożeniami. Bezpieczeństwo przede wszystkim, ale warto zauważyć, że jakość jest bezpośrednio powiązana z wyglądem ubrań. Markowa odzież robocza, wykonana ze starannością i użyciem dobrych materiałów zwykle wygląda zdecydowanie lepiej niż jej tańsze odpowiedniki. Poza tym jest trwalsza, zapobiega też powstawaniu przetarć czy dziur, które bezpieczeństwa nie zwiększają i nie wyglądają zbyt estetycznie. Oczywiście podczas pracy fizycznej nie da się uniknąć zabrudzeń lub zniszczeń odzieży, ale i tak wysokiej jakości produkty prezentują się lepiej i mogą dłużej służyć pracownikom.

Ubiór i prezencja pracowników mają znaczenie w postrzeganiu firmy przez jej klientów. Warto zadbać więc o to, aby noszona przez nich odzież była praktyczna, bezpieczna i wysokiej jakości. Jest to ważne zarówno w pracy biurowej, jak i pracy fizycznej.